ภาพสลักผาหินถ้ำผาลายภูผายนต์
http://kanchanapisek.or.th/kp8/culture/sgk/pic/p5_2.gif
สวัสดีครับวันนี้มาพบกับ
รู้เรื่องโบราณคดีอีกแล้ว
ในวันนี้จะพาไปรู้จักงานศิลปะชิ้นหนึ่งที่เราอาจไม่เคยได้ยินมากนัก นั่นคือ
ภาพสลักหินถ้ำผาลาย ภาพสลักเป็นภาพที่เกิดจากการแกะสลักลงในเนื้อหินเป็นรูปต่างๆ
ซึ่งจากภาพสลักเหล่านี้เองทำให้ถ้ำแห่งนี้ถูกตั้งชื่อว่า ถ้ำหินผาลาย
ถ้ำผาลายอยู่บนหน้าผาด้านทิศตะวันตกของภูผายนต์
ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาภูพาน จังหวัดสกลนคร มีชัยภูมิแวดล้อมติดอยู่กับภูต่างๆและลำน้ำที่ไหลผ่าน
เช่น ภูโล้น ภูบันได อยู่ทางเหนือ ภูหมากแงวตอนเหนืออยู่ทางทิศตะวันออก ทางด้านทิศเหนือมีลำห้วยพุง
เป็นต้น ในส่วนของแหล่งภาพสลักหิน พบในส่วนที่เป็นหน้าผาหิน
ลักษณะเป็นเพิงผาที่ชาวอีสานเรียกว่า ถ้ำ โดยผู้ค้นพบภาพสลักหินถ้ำผาลายนี้ เล่ากันว่าชาวบ้านรู้จักมาเป็นเวลานานแล้ว
จึงได้นำเรื่องราวไปบอกต่อ ศูนย์ศิลปวัฒนธรรม สถาบันราชภัฏสกลนครได้เข้ามาค้นพบตามคำบอกเล่า
ในปี พ.ศ. 2530 ซึ่งได้มีการประชาสัมพันธ์เรื่อยต่อมา จนคณะสำรวจโบราณคดีของกรมศิลปากรได้เดินทางไปศึกษารายละเอียดหลายครั้ง
เพื่อที่จะได้นำข่าวสารมาเผยแพร่ส่งเสริมต่อไป
จากการค้นพบของคณะต่างๆ พบว่ามีภาพต่างๆแยกประเภทได้ดังนี้
1.
ภาพคน มีทั้งหมด 21 ภาพ มีทั้งภาพคนที่เหมือนจริง ที่ไม่มีรายละเอียดของอวัยวะ
แบ่งเป็นภาพเด็ก 2 ภาพ และผู้ใหญ่ 7 ภาพ ส่วนภาพกึ่งเหมือนจริง
มีรายละเอียดอวัยวะครบ มี 12 ภาพ
ภาพสลักคน
http://www.era.su.ac.th/RockPainting/northeast/tumpalai/images/137s.jpg
2.
ภาพมือ มีเพียงภาพเดียว เป็นภาพมือขวาแบ หงายมือแสดงอุ้งมือ มีนิ้ว 6 นิ้ว
ภาพมือ
http://www.era.su.ac.th/RockPainting/northeast/tumpalai/images/141s.jpg
3.
ภาพสัตว์ มีทั้งหมด 21 ภาพ ภาพปลา 8 ภาพ ภาพนำ 4 ภาพ ภาพสุนัข 2 ภาพ
กระรอกหรือกระแต 1 ภาพ ภาพ ควาย 1 ภาพ วัวหรือควาย 4 ภาพ กบหรือเขียด 1 ภาพ
ภาพสัตว์
http://www.era.su.ac.th/RockPainting/northeast/tumpalai/images/139s.jpg
4.
ภาพลวดลายเรขาคณิต เป็นเส้นตรงบ้าง โค้งบ้าง หรือทำเป็นลวดลายต่าง ๆ
มีรูปสี่เหลี่ยม สามเหลี่ยม กากบาท หัวลูกศร สามเหลี่ยมขนมเปียกปูน ลายเส้นเดียว
ลายเส้นเรียงแถวกัน ลายเส้นตัดกันไปตัดกันมาจนหารูปทรงที่แน่นอนไม่ได้
ซึ่งพบเป็นจำนวนมาก
ภาพลวดลาย
http://www.era.su.ac.th/RockPainting/northeast/tumpalai/images/64ls.jpg
5.
ภาพสิ่งของเครื่องใช้ เช่น ภาพที่คล้ายไถ เครื่องมือทำนาแสดงเฉพาะส่วนหัว
ที่เรียกว่า "หัวหมู" หรือ "ผาล" อยู่ตอนปลาย
นอกจากนี้ยังมีรูปจอบที่ด้ามและรูปพัดสำหรับพัดให้กระแสลมพัดข้าวเมล็ดลีบออก
6.
ภาพอาคาร มีลักษณะคล้ายบ้าน 2 ภาพ เป็นทรงบ้านหลังคาสามเหลี่ยมหน้าจั่ว ภาพหนึ่งมีสุนัขอยู่ข้างในบ้าน
อีกภาพหนึ่งเป็นบ้านที่มียอดหลังคาไขว้คล้ายเรือกาแลหรือเถียงนาในภาพอีสาน และมีภาพคล้ายคนอยู่ในบ้าน
จากรูปสลักเหล่านี้มีนักโบราณคดี
ของกรมศิลปากร เชื่อว่าอายุศิลปะในถ้ำเหล่านี้มีอายุราว 3,500 ปี โดยเปรียบเทียบกับหลักฐานควายใช้งานที่ขุดพบที่บ้านเชียง อำเภอหนองหาน
จังหวัดอุดรธานี และร่องหินทรายที่เซาะเป็นทางเกิดจากโลหะปลายแหลมซึ่งหมายถึงเหล็ก
นั่นคือสังคมแห่งนี้ได้วิวัฒนาการผ่านยุคเหล็กไปแล้ว ทำให้นักโบราณคดีเชื่อว่า
ผู้คนไม่ได้อาศัยอยู่บนภูเขา แต่ผู้คนเริ่มลงมาอาศัยบนพื้นราบทำการเพาะปลูกแล้ว
เพราะมีภาพสลักที่เกี่ยวกับ สัตว์ การเลี้ยงสัตว์
โดยที่ขึ้นมาบนเขาเพราะประกอบพิธีกรรม ความเชื่ออะไรบางอย่าง
อย่างไรก็ตาม
ยังมีนักโบราณคดีบางส่วนที่ไม่เห็นด้วยกับข้อสันนิฐานนี้
โดยเชื่อว่าภาพสลักเหล่านี้มีอายุมากกว่า 3,500 ปี
เพราะมีภาพสลักรูปทรงหรือสัญลักษณ์ที่มีลักษณะก่อนประวัติศาสตร์ที่พบในต่างประเทศปรากฏอยู่
นักโบราณคดีกลุ่มนี้เห็นด้วยกับการใช้ภาพสลักมาเปรียบเทียบกับภาพจากต่างประเทศ
เนื่องจากภาพในต่างประเทศนั้นมีการกำหนดอายุไว้แน่นอนแล้ว
จากการสรุปของผมคิดว่า
ผู้ที่ทำภาพสลักเหล่านี้บนถ้ำหินผาลายต้องการบรรยายให้เห็นถึงวิถีชีวิตและสิ่งที่ได้พบเห็นมาในชีวิต
สังเกตได้จากภาพส่วนใหญ่ที่มีทั้งร่างกายมนุษย์และสัตว์ นอกจากนี้ผู้ที่สลักอาจจะมีความเชื่อหรือความเคารพแก่สิ่งที่สลักลงไป
เป็นที่น่าสังเกตว่าทุกรอยสลักบนถ้ำหินผาลายเป็นเพียงการสลักภาพเท่านั้น
ไม่พบเห็นงานศิลปะแบบอื่นอย่าง การลงสี แม้นักโบราณคดีจะมีการสันนิฐานเพียงอายุราว
3,500 ปีก็ตาม
สำหรับวันนี้เรื่องราวของภาพสลักหินถ้ำผาลาย ก็จบเพียงเท่านี้ ผมหวังว่าจะเป็นประโยชน์ให้แก่ผู้ที่สนใจไม่มากก็น้อย
แล้วพบกันตอนต่อไป
อ้างอิง
ผ.ศ. พัชรี สาริกบุตร. (ม.ป.ป.) ถ้ำผาลาย. สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2561.อ้างอิง
สกลนครไกด์. (ม.ป.ป.) ภาพสลักผาหินถ้ำผาลายภูผายนต์. สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2561. จาก http://www.sakonnakhonguide.com/index.php?name=knowledge&file
=readknowledge&id=12#.WqTAdShubIW
จาก http://www.era.su.ac.th/RockPainting/northeast/index.html
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น